Medycyna paliatywna to dziedzina opieki zdrowotnej mająca na celu poprawę jakości życia osób z różnymi postaciami chorób przewlekłych, głównie w końcowej fazie rozwoju w sytuacji, gdy możliwości specjalistycznego leczenia są ograniczone lub wyczerpane.
Opieka nad chorym ma na celu łagodzenie cierpienia, udzielenie wsparcia psychologicznego, wykonywanie czynności łagodzących stan. Każda osoba bez względu na wiek z aktywną, postępującą chorobą zagrażającą życiu kwalifikuje się do opieki paliatywnej.
Gdzie może być wykonywana opieka paliatywna?
Opieka paliatywna może być świadczona w warunkach niezapewniających całodobowego nadzoru lekarskiego na przykład w hospicjum domowym a także w hospicjum stacjonarnym z całodobowym nadzorem lekarskim. Taką opieką otoczone są osoby nieuleczalnie chore: dorośli i dzieci.
Jeżeli osoba wymagająca opieki terminalnej przebywa w domu, rodzina może zatrudnić opiekunkę. Będzie ona sprawować opiekę całodobowo z zamieszkaniem w domu chorego lub godzinowo nawet do 12 godzin dziennie. Obecnie najczęściej jest to opieka nad osobą z nowotworem, niewydolnością wielonarządową czy też po udarze.
Każdy pacjent może otrzymać opiekę paliatywną, niezależnie od zaawansowania nowotworu i rokowania. Czasami terapia paliatywna jest stosowana razem z głównym leczeniem raka, podczas gdy w innych przypadkach sama staje się leczeniem głównym. Hospicjum przeznaczone jest dla pacjentów, którym zgodnie z przewidywaniami lekarzy zostało niewiele czasu do życia. Tutaj głównymi obszarami pomocy są: łagodzenie objawów, opieka, wsparcie psychologiczne i duchowe. Zadaniem hospicjum jest sprawienie, by ostatnie dni pacjent spędził komfortowo i bez bólu.
Świadczymy usługi opieki z zakresu opieki paliatywnej – jeżeli potrzebujesz wsparcia, skontaktuj się z nami!
Czym jest opieka paliatywna?
To opieka terminalna mająca za zadanie poprawienie jakości życia obłożnie chorym oraz ich rodzinom. Ważne jest nie tylko leczenie choroby podstawowej, ale również skuteczne uśmierzanie bólu oraz innych symptomów, nie tylko fizycznych, ale również psychicznych i duchowych.
Grupy pacjentów wymagających specjalistycznej opieki paliatywnej:
- Osoby z nowotworami złośliwymi
- Osoby z nieonkologicznymi przewlekłymi chorobami postępującymi (dzieci i dorośli) w końcowej fazie rozwoju (przewlekła obturacyjna choroba płuc, niewydolność sercowo-naczyniowa, choroby naczyniowe mózgu, choroby zwyrodnieniowe mózgu, wady dziedziczne i wrodzone, dystrofie mięśniowe).
Organizacja przestrzeni życiowej osoby w stanie terminalnym
Niezależność chorego w dużej mierze zależy od tego, jak zorganizowana jest jego przestrzeń życiowa. Bliscy nie zawsze mają możliwość ciągłego przebywania przy łóżku chorego. I nie zawsze jest to konieczne, jeśli on sam może pomóc innym zadbać o siebie. Przede wszystkim konieczne jest uporządkowanie miejsca chorego w domu. Nie ma znaczenia, czy ma prywatny pokój, czy nie. Zależy to od warunków życia, pragnień chorego i krewnych oraz ewentualnie ciężkości jego stanu.
Osoba mocno unieruchomiona, zwłaszcza, jeśli odczuwa ból, powinna mieć w łóżku znaczną liczbę różnych poduszek. Z ich pomocą może wygodnie ułożyć ręce i nogi. Jeśli jakaś kończyna puchnie, trzeba ułożyć chorego w pozycji podwyższonej, wsunąć poduszki pod plecy i pośladki, łagodząc nacisk na bolące obszary ciała. Należy zadbać o terminową wymianę pieluch, zmianę opatrunków, wykonywać oklepywanie i podawać odpowiednio zbilansowane posiłki, które nie wywołają zaparcia, biegunki. Opieka na osobą z nowotworem wiąże się z przygotowywaniem jej posiłków według zaleconej diety bogatej w witaminy i pierwiastki śladowe.
Łagodzenie bólu to ważny element opieki nad osobą z nowotworem
Zwykle ból pojawia się już w ostatnim stadium choroby, tracąc swoją fizjologiczną funkcję ochronną i stając się czynnikiem niezwykle obciążającym życie. W niektórych przypadkach jest bezpośrednio związany z nowotworem, może być trwały lub pojawiać się okresowo. Aby skutecznie złagodzić ból, konieczna jest prawidłowa ocena jego charakteru, opracowanie taktyk terapeutycznych i zapewnienie stałej opieki. Najczęściej stosowaną metodą niwelowania bólu jest leczenie farmakologiczne.
Opieka paliatywna to zapobieganie odleżynom
Opieka nad osobą z nowotworem to często opieka nad chorym leżącym, przykutym do łóżka z objawami choroby skóry zwanej odleżynami. Przedłużony kontakt niektórych obszarów skóry z łóżkiem i brak możliwości zmiany pozycji powoduje ucisk drobnych naczyń krwionośnych. W rezultacie pogarsza się krążenie krwi i odżywienie skóry. To z kolei prowadzi do martwicy tkanek, pojawienia się wrzodów. Najczęściej odleżyny powstają na kości ogonowej, pośladkach, z tyłu głowy i piętach ciężko chorych pacjentów, którzy zmuszeni są długo leżeć.
Leczenie odleżyn to coś więcej niż tylko leki. W dużej mierze jest to kwestia odpowiedniej pielęgnacji. Głównymi krokami, jakie należy podjąć w leczeniu odleżyn u obłożnie chorych, jest zmiana pozycji ciała w taki sposób, aby powstrzymać ucisk na odleżyny oraz zapewnić odpowiedni przepływ krwi i odżywienie skóry. Na przykład odwrócenie chorego z pleców na bok. Trudno rodzinie zadbać o prawidłową pielęgnacje odleżyn, terminowe podawanie posiłków i leków. Dlatego warto powierzyć opiekę nad osobą z nowotworem profesjonalnej opiekunce, która posiada wiedzę i potrafi zająć się tak bardzo chorym człowiekiem.
Profesjonalna opieka paliatywna
W opiece nad ciężko chorym w domu ważne jest nie tylko okazanie troski i zaangażowania. Warto też stworzyć specjalne warunki. Profesjonalna opieka nad chorymi na nowotwór ma pozytywny wpływ na różne aspekty życia samego chorego i jego najbliższych. Istotą opieki paliatywnej nie jest leczenie choroby podstawowej, ale łagodzenie objawów, które pogarszają jakość życia. W procesie sprawowania opieki terminalnej chory musi być traktowany z szacunkiem i wrażliwością, z uwzględnieniem jego osobistych i religijnych wartości. Ważna jest stała interakcja z taką osobą oraz jego bliskimi w planowaniu i realizacji opieki. Ciągłość opieki, czyli stałe monitorowanie jej stanu podawanie niezbędnych leków oraz opieka od pierwszego do ostatniego dnia leczenia. Wykazano, że dobra komunikacja zwiększa skuteczność opieki paliatywnej. Aby osiągnąć jak najlepszy efekt w zapewnieniu opieki nad osobą z nowotworem trzeba zadbać o wizyty u lekarzy różnych specjalności.
Chorzy na raka są stale w stresującej sytuacji. Poważna choroba, zmiana zwykłych warunków życia, hospitalizacja, złożone leczenie, niepełnosprawność, groźba śmierci ma negatywny wpływ na stan psychiczny. Chory nie jest w stanie przystosować się do nowych warunków egzystencji, stale doświadcza uczucia strachu, co niekorzystnie wpływa na stan ogólny. Rodzina często znajduje się pod wpływem stresu i nie potrafi zapewnić mu wsparcia psychologicznego. W ramach opieki paliatywnej psycholodzy współpracują z pacjentem i jego bliskimi. Rodzina potrzebuje zorganizowania opieki na osobą z nowotworem, aby zapewnić sobie, chociaż krótki odpoczynek Ten rodzaj opieki paliatywnej realizowany jest na oddziałach dziennych lub dzięki wynajęciu opiekunki.